Βαρύτατο πλήγμα υπέστη ο Αμβρακικός

Πρωτόγνωρες για τα ελληνικά και ευρωπαϊκά δεδομένα είναι οι ζημιές που σημειώθηκαν στον Αμβρακικό κόλπο την περασμένη Κυριακή εξαιτίας των χαμηλών θερμοκρασιών και της κακοκαιρίας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις τουλάχιστον 650 τόνοι ψαριών, που άλλοι ανεβάζουν στους 1000 έχουν βρεθεί νεκρά, δηλαδή ολική καταστροφή σε τρεις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας στην περιοχή Μενιδίου Αμβρακικού κόλπου. Όπως σημειώνει ο προϊστάμενος της Δ/νσης αλιείας Β. Δημητρίου, η αιτία που προκάλεσε τον θάνατο είναι έλλειψη οξυγόνου και ασφυξία. Σε μετρήσεις που έγιναν κατά την αυτοψία που έγινε την Δευτέρα το πρωί και οι οποίες βέβαια δεν μπορούν να απεικονίσουν τις συνθήκες που επικρατούσαν κατά την εκδήλωση του φαινόμενου διαπιστώθηκε πενία οξυγόνου όπου σε βάθος κάτω των δύο μέτρων το επίπεδο κορεσμού μειωνόταν κλιμακωτά από 40% και έφτανε στο βάθος μηδενικές τιμές. Επίσης μετρήθηκαν απρόβλεπτα υψηλές θερμοκρασίες νερού.

Α) Περιγραφή του φαινόμενου

Το φαινόμενο, σύμφωνα με τις περιγραφές διήρκησε πολύ λίγη ώρα και εκδηλώθηκε με την μορφή απότομου θανάτου ψαριών που εμφανιζόταν αλληλοδιαδόχως στα κλουβιά. Σε κάθε κλουβί ο θάνατος ήταν καθολικός και ταχύτατος, γεγονός που προφανώς συνδυάζεται με ασφυκτικό αίτιο. Ανάλογη περίπτωση μαζικού θανάτου σε περιοχή του Αμβρακικού είχε εκδηλωθεί κυρίως στις δυτικές ακτές τον Δεκέμβριο του 1998 με απώλειες περίπου 250 τόνων ψαριών που σημειώθηκαν σε 11 μονάδες.. Επίσης τον Ιανουάριο του 1992 καταστράφηκε ολοκληρωτικά μονάδα που βρισκόταν στον όρμο Λουτρακίου Αμβρακικού με απώλεια περίπου 200 τόνων ψαριών.

Β) Τι προκάλεσε τον μαζικό θάνατο

Εκτιμάται ότι τον μαζικό θάνατο των ψαριών, τον προκάλεσε η άνοδος ανοξικών στρωμάτων νερών από τον πυθμένα του Αμβρακικού. Το γεγονός πιθανόν προκλήθηκε από την διατάραξη της στρωμάτωσης λόγω διαφορετικής αλατότητας των υδάτων (αλοκλινές) από την είσοδο πολύ ψυχρών μαζών γλυκών νερών που μετέβαλαν την στρωμάτωση του αλοκλινούς σε στρωμάτωση οφειλόμενη σε θερμοκλινές. Το αποτέλεσμα ήταν οι ανοξικές μάζες οι εγκλωβισμένες σε βάθος, να ωθηθούν στην επιφάνεια και να μετακινηθούν λόγω ρευμάτων στην συγκεκριμένη ζώνη των μονάδων. Στην περιοχή και σε όλη την χώρα επικρατούσαν το διήμερο αυτό εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες. Αντίστοιχες συνθήκες με μεγάλες βροχοπτώσεις είχαν διαμορφωθεί και στην περίπτωση του μαζικού θανάτου το 1998. Επισημαίνουμε ότι την ανοξική αυτή ζώνη που είναι γνωστό ότι υφίσταται στον Αμβρακικό την ενισχύουν οι περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις του κλειστού αυτού κόλπου από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες της χερσαίας ζώνης. Το γεγονός αυτό συνδυάζεται και προκαλεί την τόσο βίαια εκδήλωση του φαινομένου με την γεωμορφολογία του κόλπου δηλαδή το βάθος του, την μορφή του και το στενό του άνοιγμα επικοινωνίας με την ανοικτή θάλασσα.

Γ) Ποια είναι η ένταση του προβλήματος

Το πρόβλημα είναι τεράστιο. Πέραν της ολικής καταστροφής των μονάδων και τις οικονομικές επιπτώσεις είναι η πρώτη φορά που τόσο μεγάλες ποσότητες νεκρών ψαριών βρίσκονται εγκλωβισμένες σε κλωβούς με μεγάλα προβλήματα εφαρμογής τεχνικών μεθόδων διαχείρισης του προβλήματος.

Τι ζητάει ο νομάρχης

Σε επιστολή του προς τους αρμόδιους φορείς ο νομάρχης Αιτ/νίας Θύμιος Σώκος αναφέρει μεταξύ άλλων: Κρίνεται, πέραν των άλλων, σε πρώτη φάση η επείγουσα, αναγκαία εξεύρεση ταχύτατης λύσης για την συλλογή και με ασφαλή για την δημόσια υγεία, διαχείριση των μεγάλων αυτών ποσοτήτων νεκρών ψαριών, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα (λόγω σήψης). Οι ποσότητες των εκατοντάδων τόνων νεκρών ψαριών βρίσκονται ακόμη μέσα στους ιχθυοκλωβούς των μονάδων και αποτελούν μια εκρηκτική περιβαλλοντική απειλή. Παρακαλούμε για την ταχύτατη συνδρομή σας στην άμεση λύση του προβλήματος της ασφαλούς απομάκρυνσης και διάθεσης των νεκρών ψαριών. Επισημαίνουμε ότι η νομαρχία αλλά και οι εν λόγω μονάδες δεν διαθέτουν τα απαιτούμενα υλικοτεχνικά μέσα για την αντιμετώπιση του προβλήματος σε τοπικό επίπεδο, δεδομένου του μεγέθους του προβλήματος το οποίο είναι πρωτοφανές σε εθνικό επίπεδο. Η αντιμετώπιση του προβλήματος, κατά την άποψή μας, έχει εθνική διάσταση (ιδιαίτερα λόγω της ευαίσθητης περιβαλλοντικά περιοχής του Αμβρακικού κόλπου), απαιτεί την καθοριστική συμβολή της κεντρικής διοίκησης, ιδιαίτερα όσον αφορά την διάθεση των απαιτούμενων τεχνικών μέσων, την παροχή τεχνογνωσίας και τις τυχόν αναγκαίες διοικητικές ενέργειες. Από μέρους της νομαρχίας Αιτωλ/νίας προτείνονται τα ακόλουθα:

1. Άμεση τοποθέτηση πλωτών φραγμάτων εντός της σήμερον 19ης Φεβρουαρίου με μέριμνα του αρμοδίου λιμεναρχείου.

2. Άμεση αποκομιδή των νεκρών ψαριών από τους ιχθυοκλωβούς με χρήση συστημάτων άντλησης των νεκρών ψαριών από τους ιχθυοκλωβούς που βρίσκονται σε βάθος περίπου 10 μέτρων και φόρτωσή τους σε πλωτό μέσο, δεδομένου ότι αποκλείεται η εκφόρτωσή τους στην παρακείμενη ακτή και η μετέπειτα οδική μεταφορά τους (απαγορευτική πρόσβαση στην ακτή τέτοιου αριθμού και όγκου φορτηγών). Η σήψη των ψαριών έχει ήδη αρχίσει και εγκυμονεί τόσο περιβαλλοντικούς κινδύνους, όσο και κινδύνους για την δημόσια υγεία αλλά και γενικότερα την περιοχή. Το χρονικό περιθώριο αποκομιδής των νεκρών ψαριών στις παρούσες συνθήκες δεν μπορεί να ξεπεράσει τις 3-4 μέρες.

3. Η διαχείριση της ποσότητας του υλικού αυτού (νεκρά ψάρια) πρέπει να γίνει με βάση τις ενέργειες που προβλέπονται σε καταστάσεις κρίσεων (μαζικοί θάνατοι ζώων ή ναυτικών ατυχημάτων) σύμφωνα με τις ισχύουσες νομοθετικές ρυθμίσεις. Παρακαλούμε για τις σχετικές οδηγίες και υποδείξεις τόσο από μέρους των αρμόδιων υπηρεσιών του υπ. Εμπορικής Ναυτιλίας όσο και από τις αρμόδιες κτηνιατρικές και περιβαλλοντικές υπηρεσίες.

4. Σας εφιστούμε την προσοχή στην επείγουσα αντιμετώπιση του προβλήματος. Συνημμένα σας αποστέλλουμε τεχνική έκθεση που συντάχθηκε από την δ/νση Αλιείας σε συνεργασία με τις συναρμόδιες υπηρεσίες της Ν.Α. Αιτ/νίας. Παρακαλώ για τις άμεσες και συντονισμένες ενέργειές σας.

Κινητοποίηση από την κυβέρνηση

Το υπουργείο Εσωτερικών, σε συνεννόηση με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος, διέθεσε κονδύλι 350.000 ευρώ προκειμένου να απομακρυνθούν τα νεκρά ψάρια. Οι διαδικασίες πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες των επιστημόνων του υπουργείου σε συνεργασία με συνεργεία της Περιφέρειας και της νομαρχίας. Ήδη έχουν ληφθεί τα αναγκαία μέτρα ώστε να αποφευχθεί η διασπορά των νεκρών ψαριών καθώς τοποθετήθηκαν προστατευτικά δίχτυα. Το αμέσως επόμενο στάδιο είναι η πλήρης απορρόφηση των νεκρών αλιευμάτων την οποία θα κάνουν οι πλωτές μονάδες που αποστέλλονται. Τα νεκρά ψάρια θα ενταφιαστούν σύμφωνα με τους κανόνες υγιεινής που προβλέπονται. Ο περιφερειάρχης Σπ. Σπυρίδων δήλωσε σχετικά: "Όπως και σε κάθε προηγούμενη καταστροφή, για παράδειγμα οι πυρκαγιές, η πολιτεία αντέδρασε έμμεσα ώστε να αρθούν οι συνέπειες αυτές. Το ΥΠΕΣΔΔΑ με την χορήγηση του κονδυλίου δίνει έμφαση, σε αυτό το στάδιο, στην κάθαρση του Αμβρακικού Κόλπου εν συνεχεία, από κοινού και σε συνεργασία με τη νομαρχία Αιτωλοακαρνανίας θα πράξουμε τα δέοντα ώστε να επανέλθει η θάλασσα, οι επιχειρήσεις και η εν γένει ζωή στην περιοχή σε ομαλούς ρυθμούς. Δυστυχώς δεν μπορούμε να αποτρέψουμε τις θεομηνίες, μπορούμε όμως να δράσουμε για την αποκατάσταση των ζημιών και αυτό κάνουμε χωρίς χρονοτριβή".

Δημοσιεύθηκε από: Καθημερινή Εφημερίδα Αιτωλ/νίας "Αιχμή"